Gülay Kutal

Opptak 19/9-2017 - Intervjuar Cathrine Hasselberg 

Logg: Johan Knutsen

00:00:00 Personalia. Bur i Oslo, kom til Noreg frå Istanbul i 1984. Skriv bok om oppveksten sin.

00:00:50 Vaks opp sentralt i Istabull, i nærleiken av Ottomanske Palass, stedsnamn?. Tyrkia var sekulær republikk.

00:01:40 Godt å vekse opp i middelklassefamilie Gode utdanningsmoglegheiter. Offentleg skule. Armenarar og Jødar i nabolaget.

00:02:40 Ikkje noko fokus på etnisitet. «Identitet som dreper» av Edward Said (eigentleg Amin Maalouf).

00:03:40 Mor var lærar, far var i militæret. Vaks opp hjå ein fjern tante. Skriv også bok om dette. Syria, Balkan.

00:04:45 Møtte foreldre og søsken kvar sommar. Dei flytta ofte. Lang historie, som ikkje blir fortalt.

00:05:50 Tanta, som ho kalla mor, var husmor som gjorde alt ho kunne for å sikre utdanninga hennar.

00:06:50 Var ferdig utdanna ved universitetet då ho kom til Noreg. Hoppa over første klasse, kunne allereie lese og skrive.

00:07:20 Fire år grunnskule, seks år ungdomsskule/høgskule, fem år på universitetet. Ferdig utdanna industriingeniør 21 år gammal.

00:07:50 Beskriv utdanninga og yrket. Produksjonsoptimalisering. Effektivisering.

00:09:45 Uproblematisk å utdanne seg til ingeniør som kvinne i Tyrkia. Fikk sjokk då ho kom her, her var det omvendt. Hovudfag i informatikk, måtte kvotere inn kvinner.

00:10:25 Utviklingsland. Teknologi og modernitet går ikkje hand i hand. Ca. 50/50 kjønnsdeling ved høgare utdanning i Tyrkia. Høgare velferdsnivå fører til større valfridom.

00:12:15 Kreative yrke og sosiale fag meir populære enn tekniske fag i vesten. Meir individorientert. Større fokus på tekniske fag og jobbesikkerheit i ikkjevestlege land.

00:13:15 Kort pause.

00:13:20 Var skuleflink. Vart påverka av sysken som var ingeniørar. Valgte retning som kombinerte det tekniske og menneskelege. Utdanninga finst ikkje i Noreg.

00:15:20 Statskupp i Tyrkia i 1980. Grunnen til at ho reiste. Vanskeleg i Tyrkia både før og etter. Høgre/venstre problematikk.

00:17:20 Var student før, under og etter kuppet. Innskrenking av ytringsfridom og demokratiske rettar. Forbod mot fagforeiningar. Arrestasjonar, tortur og sensur.

00:19:00 Kuppet snudde opp ned på alt over natta. Ikkje mogleg å protestere. «Vanlege folk» var letta over at det var over. Begge sider var væpna, og drap kvarandre.

00:21:20 Ein kunne bli arrestert for ingenting. Folk involverte i rørsle kunne bli fengsla i mange år og torturerte. Mange rymde landet.

00:22:10 Kom til Noreg for å få pause frå den kvelande stemninga i heimlandet. Blei varande. Gifta seg i 1984, før ho reiste.

00:23:05 Mannen hennar var eit par år eldre, studert ved same universitet. Ho søkte hovudfag i Oslo, Bergen, Trondheim og Tromsø. Kom inn på samtlege

00:23:45 Mannen kom på besøk eit par månader seinare. Hadde starta forlag i Tyrkia. Kom inn på Kunst og Handverk-skule.

00:24:45 Vart forventa at ein returnere etter endt utdanning, med mindre dei kunne vise til unik kompetanse. Starta firma.

00:26:20 Kort pause.

00:26:25 Første dagen i Noreg. Fattig student. Dyrt å fly, tok buss frå Istanbul til Munchen, tog til Noreg. Vart skremd av dansk dame. Dansa folkedans i Frankrike og Italia.

00:28:30 Første møte med rasisme og diskriminering. Var optimistisk. Idealiserte vesten. Dansken raljerte om det Ottomanske riket. Ho skremd dansken.

00:30:35 Hadde ikkje visum, vart kontrollert i Sverige, midt på natta. Fekk hurtigvisum. Toget venta.

00:33:10 Kom fram. Perrongen var av tre. Gjekk langs Karl Johan. Forventa snø og is, vart møtt av sol og varme. Godt førsteinntrykk.

00:35:00 Drog til Foreign Students Office på Blindern. Vart sendt til Sogn studentby. Ringte til ein tidlegare medstudent som studerte i Oslo. Handla det aller nødvendigaste

00:37:20 Lærte engelsk i Tyrkia. Hovudspråk på universitetet. Tradisjon for folkedans. Forskjellige kulturklubbar. Leigde buss og reiste på turne. Yngste leiar. Reiste til Bagdad.

00:41:30 Har lett for å engasjere seg. Rekk å gjere mykje forskjellig ved å gjere ting halvvegs.

00:42:15 Mangla grunnfag for master i informatikk, tok desse i Noreg. Jobba som morsmålslærar.

00:43:05 Brukte eit år på Norwegian Lighthouse(?) Society på Blindern. Geografi, Historie, Kunst, Politikk og Norsk. Tilsvarande introduksjonsfag. To år på grunnfag.

00:44:00 Samanlikna vindaugesystem på datamaskinar i hovudoppgåva. Macintosh, Windows, OS2 og Next. Tok lang tid å skrive. Fekk bra karakter.

00:46:30 Valde bevisst framtidsretta utdanning. Data.

00:47:30 Prioriterte annleis når ho fekk barn, 33 år gammal. I 1996. Fleksibel ordning med ektemannen.

00:49:30 Mannen foreslo at dei skulle få barn. Fekk barn i Noreg. Familien kom på besøk. Foreldre slutta å besøke, p.g.a. visum-styr.

00:51:30 Visum-politikk.

00:52:30 Kvinnekor. AlaTyrka. Fekk hjelp av dirigent og pianist. Medlem av Norsk Korforbund. Vil byggje bru mellom Noreg og Tyrkia.

00:55:00 Norsk-Tyrkisk Studentforening.

00:56:00 Fleire antall nasjonalitetar representert i Oslo enn i FN. Thomas Hylland Eriksen.

00:57:50 Starta i Sosialistisk Venstreparti for femten år sidan. Leiar for etnisk likestillingsgruppe. Arrangerer Sosialistisk Verdenskafe annenkvar laurdag.

00:58:50 Jobbar for at innvandrarar skal ha det godt. Eit integrert samfunn. Ein kan tilhøyre mange nasjonalitetar. Fremmar forståing gjennom sitt politiske verv.

01:00:00 Jobba i sentralstyret, landsstyret. Utforma politikken frå sentralt hold. Vart vurdert som ordførarkandidat for SV i Oslo. Folkevald. Sit i Bystyret.

01:02:00 Store sosiale skilnadar mellom folk er giftig.

01:02:20 Kort pause.

01:02:30 Tok norskkurs på Blindern. Norsk var vanskelig. Tonefall. Ein «syng» språket. Dialekt.

01:06:30 Glad i språk. Forstod at ho måtte lære norsk. Var svært krevjande. Tok mange år å meistre språket.

01:07:30 Snakkar tyrkisk heime, av prinsipp. Folk trur at barn bør snakke norsk. Berre tull. Fordommar. Leste tyrkisk for barna, og tok med tyrkiske fagbøker.

01:09:10 Dottera er idag stolt av språket sitt. Verdien av språk.

01:11:15 Kjenner seg både norsk, tyrkisk, balkansk, iransk, latinamerikansk og russisk.

01:12:20 Audmjukskap er ein av dei beste kvalitetane til nordmenn. Flinke til å lytte. Respekt. Ytringsfridom, likestilling, kvinnerettar. Har blitt meir tålmodig og audmjuk.

01:14:30 Intellektuelle vil fri seg frå identitet, Edward Said. Fornøgd med dottera. Leiar i venstrealliansen. Les mykje.

01:16:30 Vanskelig å knekke sosiale kodar i Noreg. Besøk, ansvar, forplikting.

01:19:30 Tankar om framtida. Likar ikkje tanken på å døy. Dårlig til å planlegge livet. Planlegge alderdomen. Vil vera med dottera, ikkje i Tyrkia. Håpar dottera finn ein god samlivspartner.

01:21:00 Mest bekymra for miljøet. Bekymra for høgreekstremisme.

01:22:11 Slutt.