Simon Simonsen, Meland

Simon Simonsen (f.1935) frå Meland var fem år då krigen kom til Norge. Faren dreiv handelshuset på staden, ei bedrift som Simon driv vidare. Her gir han oss små glimt frå barndommen. Som vaksen har han vore med i lokalpolitikken i Meland i åtte år.

"9.april 1940 høyrde me bombinga i Bergen. Me evakuerte fire km nordover. Det var kort avstand frå der me budde til flystasjonen på Flatøy, og me rekna med at flystasjonen ville bli eit bombemål. Først tre månader seinare flytta me attende  til Litleberget.

Under heile krigen var det mange tyskarar i Meland. Alle båtane som passerte måtte innom Flatøy for kontroll. Dersom dei nekta å stoppa, skaut dei frå fortet på øya. Det hende at kulene rikosjetterte og traff handelshuset vårt. Ein gong gjekk ei kula tvers gjennom veggen og derifrå gjennom sofaen der mor nettopp hadde sitte og mata veslebroren min. Me kontakta dei tyske myndigheitene, og dette resulterte i at kontrollen vart gjennomført lenger unna. Til gjengjeld vart sundet inn til oss minelagt. Me smågutane rodde rundt minefeltet når me fiska. Me nytta årene under armane som flytevestar når me skulle læra symja.

Tidleg i krigen henta onkel min ei båtlast med melsekkjer i Bergen, og kvar husstand i bygda fekk ein hundrekilossekk med mjøl. Me hadde forholdsvis mange varer i handelsbua, og onkelen min hadde bygdamølle der folk leverte korn og fekk mjøl attende. Me hadde og bakeri og godt samband til grossistar i Bergen. Så det var sjeldan me gikk tom for varer. Sirup var eit populært pålegg, men me hadde og ost og syltetøy. 

Husmødrene var nøysomme og flinke til å utnytta råvarene. Dei fleste handla på krita, og mange kan takka dei lokale landhandlarane for viljen deira til å hjelpa folk med mat i krigsåra. Me hadde opp til seks månader kreditt hjå grosserarane, og me kunne dermed gi folk i bygda like lang kreditt. 

Eg var 10 år då krigen slutta. Me born gjekk bak som rævdiltarar då naboen kom med hest og kjerre for å henta ut radioane frå lageret der dei hadde stått i alle krigsåra. Norge hadde eit dårleg forsvar i 1940. Til gjengjeld hadde me ein godt utbygd sivil beredskap som fungerte bra. Handelsmenn langs heile kysten sørga for at lokalbefolkninga fekk eit minimum av mat."

"Eg er imponert over den sivile beredskapen i krigsåra. Me hadde store lager med konsentrert mat, med lang holdbarheit, og me var dermed førebudd då krisa kom. Før krigen var det stor fattigdom blant folk flest. I dag er det eldreomsorga som ligg dårligst an. Dei som var med å byggja opp landet vårt etter krigen er i dag dei som er minst tilgodesett. Eld